Yedekleme ve saklama

Bir araştırma projesi sırasında verileri depolamak için en iyi seçenek birkaç faktöre bağlıdır. Bu faktörler [2]:

• Veri gizliliği seviyesi (açık, iç, gizli, çok gizli)
• Veri paylaşımı gereksinimleri
• Çevrimiçi veya çevrimdışı çalışma durumu

Yukarıda sıralanan faktörler dikkate alınarak veriye en uygun saklama koşulu dikkate alınmalı ve uygulanmalıdır. Bu noktada teknolojinin değişim hızı mutlaka dikkate alınmalıdır. İlk dijital depolama ünitesi 0,0625 KB veri depolanmasına izin verirken günümüzde depolama kapasiteleri bulut teknolojisinin gelişmesi ile neredeyse sınırsız hale gelmiştir [4]. Saklama için doğru ve en güvenilir platformun seçilmesi bu sebeple çok önemlidir. En doğru saklama alanının seçimi sürecinde:

• Depolama kapasitesinin artırılabildiği,
• Kurulum, bakım ve destek özellikleri olan,
• Tüm araştırma verileri için güvenilir, erişilebilir ve emniyetli,
• Düzenli olarak yedeklenen,
• Kişiselleştirilebilir,
• Farklı depolama seçenekleri olan ortamlar tercih edilmelidir [2].

Verinin yedeklenmesi ve saklanması için en yaygın kullanılan ve en etkin yöntem 3-2-1 kuralıdır [ 5]. Bu kurala göre verilerinizin üç kopyası iki tip depolama ortamı ve bir dış ortamda saklanmalıdır. Tek kopyanın tamamen farklı bir alanda saklanmasının tavsiye edilmesinin temel sebebi hırsızlık, laboratuvar yangını, sel veya doğal afetlere karşı verilerin korunmasıdır. İki depolama alanının kullanılması bir ortam türü eskirse ya da beklenmedik bir şekilde bozulursa en az bir sürümün gelecekte okunabilir olmasını sağlayacaktır. Bu bağlamda veriye ait üç kopyaya sahip olmak verilerin daha güvenli şekilde saklanmasını kolaylaştıracaktır. Öte yandan APERTA gibi kurumsal veri arşivleri sayesinde günümüzde verilerin ömrünün daha uzun olması mümkün hale getirilmiştir.

Yedekleme

Verilerin düzenli olarak yedeklenmesi araştırma verilerinin yönetilmesi sürecinde en önemli ancak görece en kolay görevlerden biridir. Herhangi bir veri kaybı durumunda proje maliyetleri büyük yıkıma uğrasa da yedekleme süreçlerinin veri yönetimi politikalarında doğru bir şekilde belirlenmesi ile bu gibi kayıpların önüne geçilmesi mümkündür. Yedekleme stratejileri belirlenirken:

• Ne sıklıkta yedekleme yapılacağı,
• Yedeklerin ne kadar süre saklanacağı,
• Bu yedekleme süresinde ne kadar sabit disk alanı veya DVD gerekeceği,
• Veriler hassas ise nasıl güvence altına alınacağı ya da proje sonunda nasıl imha edileceği,
• Yedekleme ihtiyaçlarını karşılayacak hangi yedekleme hizmetlerinin olduğu, yeterli hizmet yoksa çözümün nasıl sağlanacağı,
• Yedekleme kontrolünden kimin sorumlu olacağı,
• Yedekleme güvenliğinin nasıl sağlanacağı gibi konuların netleştirilmesi şarttır [6].

Verilerin yedeklenmesi süresince nasıl, ne zaman ve nerede sorularına yanıt vermek önemlidir. Bir ana dosya ve üç kopya ile çalışılması verinin güvenliğini sağlayacaktır. Veri düzenli olarak yedeklenmeli, coğrafi olarak dağıtılmış üç kopyası bulunmalı, uzun süreli geçerlilik için açık formatlarda tutulmalıdır [7].

Kaynakça

[1] RDNL (Research Data Netherlands). Storing data. Erişim adresi: https://datasupport.researchdata.nl/en/start-the-course/iii-research-phase/storing-data

[2] Wageningen University & Research. Storage solutions. Erişim adresi: https://www.wur.nl/en/Value-Creation-Cooperation/WDCC/Data-Management-WDCC/Doing/Storage-solutions.htm

[3] University of Wisconsin Madison Health Sciences Ebling Library. (2018). Evaluation of storage options. Erişim adresi: http://researchguides.ebling.library.wisc.edu/c.php?g=528920&p=3617355

[4] Silverman, M. (2011). The history of digital storage. Erişim adresi: https://mashable.com/2011/10/08/digital-storage-infographic/#7feZfji6Q8qO

[5] Penn Libraries Guides. (2019). Data management best practices: Storage and backups. Erişim adresi: https://guides.library.upenn.edu/datamgmt/storage

[6] Victoria University Library Guides. (2018). Research data management: Managing data. Erişim adresi: http://libraryguides.vu.edu.au/research-data-management/managingdata#s-lg-box-wrapper-14876486

[7] Helsinki University Libraries Research Guides. (2019). Research data management: Using & storing. Erişim adresi: http://libraryguides.helsinki.fi/rdm/storing-preserving