Sorumlu araştırma ve yeniliği hayata geçirebilmek için beş altın kural

Daha önceki bölümlerde de belirtildiği gibi sorumlu araştırma ve yenilik Avrupa Komisyonunun en çok önemsediği başlıklardan biridir. Ancak sorumlu araştırma ve yeniliğin hayata geçirilmesi pek çok aktörün aktif katılımını ve yönetimsel uygulamaların sorumlu uygulamalara dönüştürülmesini gerektirmektedir. Bu eğitim portalında temel kaynak olarak kullanılan RRI Toolkit projesi kapsamında geliştirilen uygulama kılavuzunda sorumlu araştırma ve yeniliği hayata geçirebilmek için gerekli beş altın kural şu şekilde tanımlanmıştır [1]:

1. Toplumun ne istediğini düşün: Araştırma ve yenilik sadece toplumda değil, toplum için ve toplumla birlikte yapılmalıdır. Toplum sadece bilim ve teknolojinin son kullanıcıları olarak değil, aynı zamanda gelişiminde paydaşlar olarak düşünülmelidir. Bu, bilim eğitiminin, erken aşamalardan yüksek öğretime kadar yarının sorumlu vatandaşları, araştırmacıları ve yenilikçilerini yetiştirmede kilit bir rol oynaması gerektiğini de gösterir. Sorumlu araştırma ve yeniliği toplumun ihtiyaçlarıyla bütünleştirmek büyük önem taşımaktadır.
2. Geniş kapsamda paydaş katılımını sağla: Araştırma ve geliştirme sırasında sorumluluğun birçok farklı aktör arasında paylaştırılması toplumun yalnızca araştırma ve yenilik faaliyetlerinin nasıl yürütüldüğü konusunda söz sahibi olmasına izin vermekle kalmaz, aynı zamanda daha geniş bir uzmanlık ve bakış açısı yelpazesi ekleyerek araştırma sonuçlarını iyileştirebilir. Bununla birlikte araştırmayı ve bu araştırmalar sonucu üretilen çıktıları sosyal olarak daha kabul edilebilir ve nihayetinde daha alakalı ve etkili hale getirebilir.
3. Mümkün olan tüm etkiyi dikkate al: Gerçekten sorumlu bir araştırma ve yeniliğin anahtarı doğru tahminde bulunmaktır. Bu tahminler yalnızca amaçlanan etkilerin tahmini ile sınırlı kalmaz. Bunun anında mümkün olduğu kadar çok potansiyel etkiyi tahmin etmeyi gerektirir. Araştırma ve yenilik süreçlerinin etki değerlendirmelerinin doğru yapılması araştırmaya dayalı geleceğin doğru şekillendirilebilmesi için hayati önem taşımaktadır. Bunu yapabilmek için araştırma ve yeniliğin neden yapıldığının anlaşılması, amaçlarının ve sonuçlarının öngörülmesi, olası belirsizliklerin planlanması gereklidir.
4. Açık ve şeffaf ol: Araştırma ve yenilik konusunda açık olmak, halkın güvenini oluşturmak için çok önemlidir. Bu, sonuçların, yöntemlerin ve verilerin açıklanması ve ilgili tüm taraflarla şeffaf, anlamlı ve çok yönlü bir diyaloga girilebilmesi anlamına gelir. Bu diyalog, bilimsel ilerlemelerinin sosyal kabulünü teşvik edebilir ve daha anlamlı sonuçlara yol açabilir. Açıklık ve şeffaflık, sorumlu araştırmanın en önemli özelliklerindendir, çünkü açıklık ve şeffaflık sayesinde hesap verebilirliğin temelleri atılır. Açık bilim ayrıca, toplum veya iş dünyasında çalışanlar gibi, genellikle bilim ve teknolojiye dahil olmayan kişilerin araştırma ve yeniliği gözden geçirmelerine ve fikirlerini duyurmalarına olanak tanır.
5. Yanıt ver ve uyarla:  Harekete/uygulamaya geçilmediği takdirde görüşlerin pek bir anlamı olmaz. Bu nedenle, son altın kural, toplumdan gelen geri bildirimlere yanıt olarak düşünmek, çalışmak ve gerekirse tüm organizasyon yapılarını değiştirmektir. Toplumun görüşlerinin yanı sıra, politika yapıcılar ve Ar-Ge'yi ticarileştiren iş dünyası gibi diğer paydaşların bakış açılarına da yanıt verebilmek önemlidir. 

Kaynakça

[1] RRI Tools. (2016). A practical guide to responsible research and innovation: Key lessons from RRI Tools. https://www.fosteropenscience.eu/content/practical-guide-responsible-research-and-innovation