Açık hakemlik ile ilgili kavramlar

Geleneksel hakem değerlendirmelerinin tutarlılık, süre, yanlılık ve teşvik azlığı sebebiyle işlerliğini yitirmesi sonucu ortaya çıkan açık hakemlik kavramı ile ilgili literatürde çok sayıda tanım bulunmakta ve bu terim pek çok kavramla ilişkilendirilmektedir [1]. İlişkili kavramlardan en önemlileri aşağıda listelenmektedir: 

• Yazar ve hakemlerin karşılıklı olarak açıklandığı açık kimlikler,
• İnceleme raporlarının tamamının şeffaf olarak yayınlandığı açık raporlar,
• Daha geniş bir topluluğun sürece katkıda bulunmasını sağlayan açık katılım,
• Değerlendirme sürecinin şekillendiği açık etkileşim,
• Herhangi bir resmi inceleme sürecinden önce erişilebilir açık erişimli baskı öncesi makaleler, 
• Halen gözden geçirilebilecek son kopya ve açık nihai sürüm yorumları,
• İncelemelerin saklanıp korunacağı açık platformlar.

Tüm bu kavramların etkili bir şekilde hayata geçirilmesiyle oluşan açık hakemlik yönteminin bilimsel iletişimin geleceğini şekillendirmesi ve açık bilim hareketine katkı sağlaması beklenmektedir. 

Açık hakemlik [3]:

• Temelde sorunları olduğu bilinen geleneksel akran değerlendirme modellerine alternatif oluşturur.
• Karşılıklı güven, saygı ve eleştiriye açıklığa dayanır.
• Yapıcı ve yerimli kalite güvencesi sağlar.
• Şeffaflığı ve hesap verebilirliği sağlar.
• Daha geniş ve kapsayısı tartışma ortamı yaratır.
• Hakemlerin tanınmasını sağlar ve hakem raporlarını atıf yapılabilir hale getirir. 
• Açık hakem raporları yeni öğrenme fırsatları sunar ve eğitimi kolaylaştırır. 

Kaynakça

[1] Ross-Hellauer T. (2017). What is open peer review? A systematic review. F1000Research, 6, 588. https://doi.org/10.12688/f1000research.11369.2

[2] Tennant, J. (2018). Introduction to open peer-review. http://www.eurodoc.net/news/2018/jon-tennant-on-an-introduction-to-open-peer-review

[3] Schmidt, B., Ross-Hellauer, T., van Edig, X., ve Moylan, E. C. (2018). Ten considerations for open peer review. F1000Research, 7, 969. https://doi.org/10.12688/f1000research.15334.1