Açık Eğitim Kaynakları
Nedir?
Açık Eğitim Kaynakları (AEK) "dijital ya da başka herhangi bir ortamda, kamu malı olarak veya başkaları tarafından ücretsiz erişime, kullanıma, uyarlamaya ve yeniden dağıtıma hiçbir kısıtlama olmaksızın veya sınırlı olarak izin veren açık bir lisans altında yayınlanmış olan öğretme, öğrenme ve araştırma materyalleri" şeklinde tanımlanmaktadır (William ve Flora Hewlett Vakfı tanımı). Açık eğitim kaynakları, derslerin tüm içeriğini, ders materyallerini, modülleri, ders kitaplarını, video akışlarını, testleri, görüntüleri, yazılımları ve bilgiye erişimi desteklemek için kullanılan diğer araç, materyal ya da teknikleri içerir.
Gerekçe
Birçok durumda, açık eğitim kaynakları araştırma çıktılarına dayanmaktadır. Açık bilim uygulayıcısı iseniz eğitim kaynaklarınızın da araştırmalarınızdaki açıklık düzeyini sürdürmesi mantıklıdır. Ayrıca diğer eğitimciler, materyalinizi yeni kaynaklar geliştirmek veya mevcut kaynakları uyarlamak için kullanabilir. Aslında eğitim kaynaklarının oluşturulması araştırma döngüsüne benzer bir döngü olarak görülebilir: bul, oluştur, uyarla, kullan ve paylaş (wikieducator.org/OER_Handbook/educator/OER_Lifecycle).
Öğrenme hedefleri
- Katılımcılar açık ve açık olmayan eğitim kaynakları arasındaki farkı öğrenmelidir.
- Lisanslama önemli bir kısımdır ve AEK'nın nasıl kolaylıkla kullanılacağını ve birleştirileceğini gösterir.
- Katılımcılar oluşturulmuş AEK'nı nerede bulabileceklerini ve nerede tutabileceklerini bilmelidir.
Temel unsurlar
Bilgi ve Beceriler
Açık eğitim kaynakları ancak bir lisansa sahip olmaları durumunda AEK'dır. Ancak, kaynağınız için lisans seçimi konusunda net bir rehber/yönerge yoktur. Peki hangi tür lisans uygundur? Uygulamada, AEK için çoğunlukla Creative Commons (CC) lisansları kullanılmaktadır. Eğitim kaynaklarının çoğu için kullanılabilecek Açık Creative Commons lisansları CC0 (Kamu Malı), CC BY (Atıf) ve CC BY-SA (Atıf-AynıLisanslaPaylaş)'tır. Veri tabanlarının ücretsiz bir lisans ile dağıtımı için Creative Commons ideal değildir. Bunun yerine, yasal olarak uyumlu olması için ODbl, ODC-BY veya PDDL gibi özellikle uygun bir açık lisans seçin.
Araştırma çıktısının telif hakkına veya diğer ilgili haklarına kimin sahip olduğunu tanımlama ihtiyacını vurgulamak önemlidir. Telif hakkı sahibi, eğer lisanslar ile varsayılan olarak kaldırılmıyorsa sınırlamaları kaldırmak için karar verebilecek olan kişidir. Lisanslar bu yüzden, yazarlara uygun şekilde atıf yapılabilmesi ve doğru AEK'nın oluşturulabilmesi için ayrıntılı olarak açıklanmalıdır. Bu aynı zamanda farklı lisans türlerinin birleştirilmesini ve bunun sonuçlarını da kapsar.
Eğitim, AEK platformları ve kullanım amaçları ile ilgili genel bilgi vermelidir. OpenCourseWare (OCW) ilk açık eğitim kaynakları platformlarından ve açık eğitim kaynakları hareketinin önemli başlatıcılarından biridir. Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) 2002 yılında başlatılmış Open Education Consortium halihazırda tüm dünyadan ders formunda materyalleri ücretsiz lisanslar ile sunmaktadır. Diğer öncüler, hala açık eğitim kaynakları sunma amacına bağlı olan UNESCO ile William ve Flora Hewlett Vakfıdır.
AEK platformlarına örnekler:
- Görüntü, ses ve video dosyaları için Creative Commons Search
- Açık ders materyalleri için Open Education Consortium
- Eğitim kaynakları için OERCommons
Sorular, engeller ve yaygın yanlış anlamalar
S: Mateyallerin kalitesinden nasıl emin olabilirsiniz?
C: Bu her zaman belli birşey değildir. Şimdiye kadar AEK materyalleri için bir kalite onayı da olmamıştır. Açık kullanıcı yorumları, hakem/akran değerlendirmesi ve materyallerin üniversiteler gibi yerleşik kurumların platformlarında yayınlanması kalite anlamında bir ilk izlenim sağlayabilir. Basılı metin türü materyallerde olduğu gibi yine de kalite garanti edilemez. Bu, birçok kullanıcıyı rahatsız eder. Bununla beraber, materyallerin güncelliği ve uyarlanabilirliği AEK kullanımına referans olur. Günün sonunda, seçilen materyalin kullanım amacına uygun olup olmadığını ve içeriğinin doğru olup olmadığını sadece kendiniz bilirsiniz.
Öğrenme çıktıları
- Kursiyerler telif hakkıyla korunan ve serbest kullanımlı materyaller arasında ayrım yapabilecektir.
- Farklı lisans türlerinin birleşimi ve bunların etkileri bilinecektir.
- Açık eğitim kaynaklarını bulabilecek, kullanabilecek ve oluşturabileceklerdir.
Butcher (2015). A Basic Guide to Open Educational Resources (OER). hdl.handle.net
Miao ve diğerleri (2016). Open Educational Resources: Policy, Costs and Transformation. hdl.handle.net
OECD (2007). Giving Knowledge for Free: The Emergence of Open Educational Resources. OECD Publishing, Paris. doi.org/10.1787/9789264032125-en
Open Knowledge Foundation (2014). Open Education Handbook 2014. education.okfn.org